Atletizmde Koşular ve Rekorlar

Atletizmde koşular; kısa mesafe koşuları, orta mesafe koşuları, uzun mesafe koşuları, engelli koşular, bayrak yarışları gibi birçok koşu türünden oluşmaktadır.

Olimpiyat oyunlarının parolası olan “CITIUS-ALTIUS-FORTIUS” (Daha hızlı, daha yüksek, daha güçlü) sözcüklerinden “CITIUS” ile bahsedilen branş koşulardır. Yazının sonunda Atletizmde Koşular konulu videoyu izleyebilirsiniz. Ya da direk buradan.

Koşu yarışları atletizm için yapılmış stadyumlarda yapılır. Hemen hemen her ülkede görebileceğimiz olimpiyat stadyumları bu iş için inşa edilmiş yerlerdir.

Ortada bulunan çim alanda atma ve atlama gibi yarışmalar yapılırken, çim alanın çevresinde kulvarlarla ayrılmış koşu pisti bulunur.

Koşu yarışmalarında bildiğiniz gibi amaç en hızlı olmaktır. Sporcular diğer sporcularla ve zamanla yarışır. Süreler “kronometre” ile ölçülür ve genellikle başlangıçta ve bitişte fotosel bulunur.

Ayrıca koşu yarışlarının salonda yapılan müsabakaları da mevcuttur. Salon koşularında açık alandan farklı olarak 50 metre, 60 metre gibi mesafelerde koşular da yapılır.

Bütün sporların atası olan atletizmin en önemli branşı olan koşuları esas olarak pist yarışları, yol yarışları ve çoklu yarışlar şeklinde üç ana gruba ayırabiliz.

Pist Yarışları

Pist yarışları sürat, orta mesafe, uzun mesafe, bayrak koşuları ve engelli koşulardan oluşur. Bu yarışlar pistlerde veya kapalı salonlarda koşulur.

Sürat (kısa mesafe) koşuları

Kısa mesafe koşuları 400 metreye kadar olan koşulardır. Patlayıcı güç gerektiren bu koşular 100metre, 200 metre ve 400 metre şeklinde yapılır. 400 metre açık hava pistinin tam turuna denk gelir. Ayrıca kapalı salonlarda 50 metre ve 60 metre koşuları da yapılır.

Sürat koşularında çıkış anı (reaksiyon süresi) önemli olduğundan çıkış takozları kullanılır. Atletler kısa mesafe koşularında en ufak bir kaymayı önlemek amacıyla çivili ayakkabı giyer. Sürat koşularında arkadan esen rüzgar 2 m/sn den fazla olmamalıdır.

Sürat koşularında rekorlar aşağıdaki gibidir.

• 100 metre : 9,58 sn. Usain BOLT (Jamaika) 16 Ağustos 2009 Dünya Şampiyonası Berlin-Alamanya
• 200 metre : 19,19 sn. Usain BOLT (Jamaika) 16 Ağustos 2009 Dünya Şampiyonası Berlin-Alamanya
• 400 metre : 43,18 sn. Michael LOHNSON (ABD) 26 Ağustos 1999 Dünya Şampiyonası Sevilla- İspanya

Kadınlar:

• 100 metre : 10,49 sn. Florence Griffith Joyner (ABD) 16 Temmuz 1988 ABD Olimpiyat Seçmeleri, Indianapolis-ABD
• 200 metre : 21.34 sn. Florence Griffith Joyner (ABD) 29 Eylül 1988 Olimpiyat Oyunları,  Seul, Güney Kore
• 400 metre : 47.60 sn. Marita Koch (Doğu Almanya) 6 Ekim 1985 Dünya Şampiyonası , Canberra, Avustralya

Orta Mesafe Koşuları

Orta mesafe koşuları 800 metre, 1500 metre, 1 mil ve 3000 metre koşularını kapsar. Teknik olarak hız koşuları sayılmakla birlikte sürat ve güç öğelerinin her ikisine de gereksinim duyulan yarışlardır.

Orta Mesafe koşularında rekorlar aşağıdaki gibidir.

• 800 metre : 1:41.01 dk. David Rudisha (Kenya) 29 Ağustos 2010 Rieti Yarışları, Rieti, İtalya
• 1500 metre : 3:26.00 dk. Hicham El Guerrouj (Fas) 14 Temmuz 1998 Golden Gala, Roma, İtalya
• 1 mil : 3:43.13 dk. Hicham El Guerrouj (Fas) 7 Temmuz 1999 Golden Gala, Roma, İtalya
• 3000 metre : 7:20.67 dk. Daniel Komen (Kenya) 1 Eylül 1996 Rieti Yarışları, Rieti, İtalya

Kadınlar:

• 800 metre : 1:53.28 dk. Jarmila Kratochvílová ( Çekoslovakya) 26 Temmuz 1983 Münih, Almanya
• 1500 metre : 3:50.07 dk. Genzebe Dibaba ( Etiyopya) 17 Temmuz 2015 Elmas Lig, Monako
• 1 mil : 4:12.56 dk. Svetlana Masterkova (Rusya) 14 Ağustos 1996 Weltklasse Zürich, Zürih, İsviçre
• 3000 metre : 8:06.11 dk. Wang Junxia (Çin) 13 Eylül 1993 Çin Ulusal Oyunları, Pekin, Çin

Uzun Mesafe Koşuları

Uzun mesafe koşuları 5000 metre ve 10000 metre koşularını kapsar. Sağlam kondisyon gerektiren uzun mesafe koşularında en önemli unsur tempodur.

Uzun mesafe koşuları açık hava atletizm pistinde yapılır. toplam uzunluğu tam tur 400 metre olan bu pistte uzun mesafe koşuları durmadan dönülerek tamamlanır. Koşular sırasında bir atlet arkasındaki atlete 400 metre mesafe takarsa bu duruma tur bindirmek denir.

5000 metre koşusu pistte 12.5 tur olarak koşulur. 10000 metre koşusu ise pistte 25 tur olarak koşulur.

Uzun Mesafe Koşularında Rekorlar Şöyledir:

• 5000 metre : 12:37.35 dk.Kenenisa Bekele ( Etiyopya) 31 Mayıs 2004 Fanny Blankers-Koen Oyunları, Hengelo, Hollanda
• 10000 metre : 26:17.53 dk. Kenenisa Bekele ( Etiyopya) 26 Ağustos 2005 Memorial Van Damme, Brüksel, Belçika

Kadınlar:

• 5000 metre : 14:11.15 dk.Tirunesh Dibaba ( Etiyopya) 6 Haziran 2008 Bislett Oyunları, Oslo, Norveç
• 10000 metre : 29:31.78 dk. Wang Junxia (Çin) 08 Eylül 1993 Çin Ulusal Oyunları, Pekin, Çin

Bayrak Koşuları

Takımların 30 cm. boyundaki tahta veya metal bir sopayı (stafet), elden ele geçirerek ve sırayla koşarak yaptıkları yarışlardır. Takımlar 4 atletten oluşur.

Olimpik olan mesafeler 4×100 metre ve 4×400 metre mesafeleridir. Çıkış yapan atlet kendine düşen mesafeyi koştuktan sonra hız kesmeden stafeti ikinci takım arkadaşına teslim eder. İkinci atlet te kendisine düşen mesafeyi koşarak 3. takım arkadaşına teslim eder, o da dördüncü takım arkadaşına. Dördüncü atlet stafeti bitiş çizgisine kadar taşır ve yarışı bitirir.

Bayrak Koşularında Rekorlar Şöyledir:

• 4 x 100 metre : 37.04 sn. Nesta Carter, Michael Frater ,Yohan Blake, Usain Bolt ( Jameika) 4 Eylül 2011 Dünya Şampiyonası, Daegu, Güney Kore
• 4 X 400 metre : 2:54.29 dk. Andrew Valmon, Quincy Watts, Butch Reynolds, Michael Johnson ( ABD) 22 Ağustos 1993 Dünya Şampiyonası, Stuttgart, Almanya

Kadınlar :

• 4 x 100 metre : 41.37 sn. Silke Gladisch, Sabine Rieger, Ingrid Auerswald, Marlies Göhr (Doğu Almanya) 6 Ekim 1985 Dünya Şampiyonası, Canberra, Avustralya
• 4 X 400 metre : 3:15.17 dk. Tatyana Ledovskaya, Olga Nazarova, Mariya Pinigina, Olga Bryzgina ( Sovyetler Birliği) 1 Ekim 1988 Olimpiyat Oyunları, Seul, Güney Kore

Engelli Koşular

Eşit aralıklarla yerleştirilmiş engelleri aşarak, koşmaya dayanan pist ve alan sporudur. Engelli koşularda en önemli unsur tekniktir. Atlet ne kadar hızlı olursa olsun engel atlama tekniği üst düzeyde olmazsa, engellerde kaybettiği süre derece yapmasına mani olur.

Engel koşusu sırasında atlet, ayağını veya bacağını engelin yanından geçirirse, kendi kulvarından olmayan bir engeli atlarsa, el veya ayağıyla kasıtlı olarak bir engeli devirirse diskalifiye olur. Ancak kasıtlı olmamak kaydıyla engel devirmenin cezası yoktur.

Engelli yarışlar IAAF Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu (International Amateur Athletic Federation) tarafından dört mesafe şeklinde belirlenmiştir. Bunlar :

1- 100 m. Engelli Bayanlar
2- 110 m. Engelli Erkekler
3- 200 m. Engelli
4- 400 m. Engelli

şeklindedir. Ancak 200 m. Olimpiyat yarışmalarına dahil olmayan bir koşudur.

Bu koşulara ek olarak 3000 metre su engelli koşu (hendek) da engelli koşular kategorisindedir.

Engelli koşularda engellerin yüksekliği ve engeller arası mesafe her kategoride farklılık gösterir ve şu şekildeir.

100 m. Engelli Bayanlar : Her biri 84 cm. yüksekliğinde on engel bulunur. İlk engele kadar olan mesafe 13 m., engeller arası mesafe 8.5 m.’dir. Son engel ile bitiş çizgisi arası 10.5 m.’dir.

110 m. Engelli Erkekler : Bu yarışmalarda her biri 106.7 cm. yüksekliğinde on engel bulunur. İlk engele kadar olan mesafe 13.72 m.’dir. Engeller arası uzaklık 9.14 m.’dir. Son engelle bitiş arası 14.2 m.’dir.

200 m. Engelli : On engel bulunur ve her biri 76.2 cm. yüksekliğinde olup, 18.29 m. arayla yerleştirilmiştir. Çıkış yeri ile ilk engel arasındaki mesafe 18.29 m. olup son engel ile bitiş çizgisi arası 17.10 m.’dir.

400 m. Engelli : Bu koşularda da on engel bulunur ve engel yüksekliği 91.4 cm. olup, 35 m. arayla yerleştirilmiştir. İlk engele kadar olan mesafe 45 m., son engel ile bitiş çizgisi arası 40 m.’dir. 

3000 metre su engelli Koşu (Hendekli) : Olimpik bir koşudur. Önceleri sadece erkekler arasında yapılırdı ancak 2008 Pekin Olimpiyatlarından itibaren bayanlar da koşmaktadır.

Hendek yarışının parkurunda 28’i kuru, 7’si sulu 35 engel bulunur. Yarışmacılar engellerin üzerine basıp geçebilirler ya da atlayabilirler. Engellerin arası ortalama 78 m. olup, yüksekliği 91.1-91.7 cm., genişliği 3.66 m., ağırlıkları ise 80-100 kg.’dır. Çarpıldıklarında yıkılmayacak biçimde olup, en içteki üç kulvara yerleştirilmişlerdir. Başlangıç noktasından itibaren 270 m.’ye kadar hendek yoktur.

Her turda 5 engel bulunur. Bunlardan dördü kuru, biri suludur. Su hendeğinin genişliği ve uzunluğu 3.66 m., engele en yakın su derinliği ise 70/75 cm.’dir. Yarışmacılar su engelini aşarken engelin üstüne basabilir.

Bir hendek koşucusu; engelin yanından geçerse, su engelinin üzerinden veya içinden geçmezse, ayağını veya bacağını engelin yanından geçirirse diskalifiye olur.

Engelli Koşularda Rekorlar Şu Şekildedir:

• 110 metre : 12.87 sn. Dayron Robles (Küba) 12 Haziran 2008 Golden Spike Ostrava, Ostrava, Çek Cumhuriyeti
• 400 metre : 46.78 sn. Kevin Young (ABD) 6 Ağustos 1992 Olimpiyat Oyunları,  Barselona, İspanya
• 3000 m hendekli : 7:53.63 dk. Saif Saaeed Shaheen (Katar) 3 Eylül 2004 Memorial Van Damme, Brüksel, Belçika

Kadınlar :

• 100 metre : 12.21  sn. Yordanka Donkova (Bulgaristan) 20 Ağustos 1988 Eski Zağra, Bulgaristan
• 400 metre : 52.34 sn. Yuliya Peçonkina (Rusya) 8 Ağustos 2003 Tula, Rusya
• 3000 m hendekli : 8:58.81 dk. Gulnara Samitova-Galkina (Rusya) 17 Ağustos 2008, Olimpiyat Oyunları, Pekin, Çin

Yol Yarışları

Maraton

Atletizmde en uzun mesafeli koşu 42.195 metrelik uzunluğuyla maraton koşusudur. Bu yarış adını Antik Yunan döneminde yapılan Marathon Savaşı’ndan almıştır. İlk olarak 1896 Atina Olimpiyatlarında koşulmuştur.

Dünya da çeşitli şehirlerde geleneksel olarak geniş katılımlı maraton koşuları yapılmaktadır. İstanbul’da 1979 yılından beri her yıl düzenlenen İstanbul Maratonu ( Avrasya Maratonu), Paris Maratonu, New York Maratonu buna örnek gösterilebilir.

Ayrıca 1992 yılından itibaren 21.000 metrelik Yarı Maraton koşuları da resmi olarak koşulmaya başlanmıştır.

Maraton Koşusunda Rekorlar Şu Şekildedir:

• Maraton: 2:03:38 Patrick Makau Musyoki (Kenya) 25 Eylül 2011 Berlin Maratonu, Berlin, Almanya
• Yarı Maraton: 58:23 Zersenay Tadese (Eritre) 21 Mart 2010 Lizbon Yarı Maratonu,  Lizbon, Portekiz

Kadınlar :

• Maraton: 2:15:25 Paula Radcliffe (Büyük Britanya) 13 Nisan 2003 Londra Maratonu, Londra, Birleşik Krallık
• Yarı Maraton: 1:05:50 Mary Keitany (Kenya) 18 Şubat 2011 Ras Al Khaimah Yarı Maratonu,   Ras al-Khaimah, Birleşik Arap Emirlikleri

Kır Koşusu

Kros olarak ta bilinen kır koşusu inişli çıkışlı doğal zemin üzerinde yapılan uzun mesafeli bir koşudur. IAAF’nın belirlediği uluslar arası yarışmanın standart mesafesi, erkekler için 12 km.’dir. Takım halinde koşulan türleri de vardır.

Kır koşusu, belli bir pistten düzenlenmediği için dünya rekoru tutulmaz.

Yürüyüş

Yolda ve stadyumda yapılabilir. Büyük şampiyonalarda yürüyüş müsabakaları asfaltta yapılmaktadır. Disiplinler: 5 kilometre, 10 kilometre, 20 kilometre, 50 kilometre, 5000 metre pist, 10,000 metre pist, 20,000 metre pist.

Yürüyüş kendine has kuralları, tekniği ve taktiği olan, adımların zeminle temasını kaybetmeden karın adelelerinin yardımıyla ayaklar ve bacaklarla yapılan, kollarla dengelendirilen bir ilerleme hareketidir.

Yürüyüş’te Rekorlar Şu Şekildedir:

• 10.000 m yürüyüş (pist): 37:53.09 dk. Francisco Javier Fernández (İspanya) 27 Temmuz 2008 Santa Cruz de Tenerife, İspanya
• 20.000 m yürüyüş (pist) : 1:17:25.6 Bernardo Segura (Meksika) 7 Mayıs 1994 Bergen, Norveç
• 20 km yürüyüş (yol) : 1:16:43 Sergey Morozov (Rusya) 8 Haziran 2008 Saransk, Rusya
• 30.000 m yürüyüş (pist) : 2.01.44.1 Maurizio Damilano (İtalya) 3 Ekim 1992 Cuneo, İtalya
• 50.000 m yürüyüş (pist) : 3:35:27.20 Yohann Diniz (Fransa) 12 Mart 2011  Reims, Fransa
• 50.000 m yürüyüş (yol) : 3:34:14 Denis Nizhegorodov (Rusya) 11 Mayıs 2008 Dünya Yürüyüş Kupası Cheboksary, Rusya

Kadınlar :

• 10.000 m yürüyüş (pist): 41:56.23 Nadezhda Ryashkina (Sovyetler Birliği) 24 Temmuz 1990 Seattle, ABD
• 20.000 m yürüyüş (pist) : 1:26:52.3 Olimpiada Ivanova (Rusya) 6 Eylül 2001 Brisbane, Avustralya
• 20 km yürüyüş (yol) : 1:25:08 Vera Sokolova (Rusya) 26 Şubat 2011 Rusya Kış Yürüyüş Şampiyonası Soçi, Rusya

Çoklu Yarışlar ( Birleşik Yarışlar, Kombine Yarışlar)

Açık havada erkeklerin dekatlon (onlu yarışma), kadınların ise heptatlon (yedili yarışma) olarak mücadele verdiği branş. Salonda erkekler heptatlon (yedili), kadınlar ise pentatlon (beşli) yarışmaya katılır. Açık hava yarışmaları ve salondaki heptatlon iki gün sürer, kadınlar pentatlon ise tek günde tamamlanır.

Dekatlon : Birinci gün; 100 m., uzun atlama, gülle atma, yüksek atlama ve 400 m. koşulur. İkinci gün; 110 m. engelli, disk atma, sırıkla atlama, cirit atma ve 1500 m. koşulur.

Heptatlon: Birinci gün; 100 m. engelli, gülle atma, yüksek atlama ve 200 m. koşulur. İkinci gün; uzun atlama, cirit atma ve 800 m. koşuları yapılır.

Pentatlon : Bir günde yapılır. (uzun atlama, cirit atma, 200 m., disk atma ve 1500 m.)

Triatlon : Üç branşın bir arada yapıldığı parkurdur. Bu branşlar sırasıyla yüzme, bisiklet ve koşudan oluşur.

Çoklu Yarışlarda Rekorlar Şu Şekildedir:

• Dekatlon: 9026 puan Roman Šebrle (Çekya) 26-27 Mayıs 2001 Hypo-Yarışları, Götzis, Avusturya

Kadınlar :

• Heptatlon: 7291 puan Jackie Joyner-Kersee (ABD) 23-24 Eylül 1988 Olimpiyat Oyunları,  Seul, Güney Kore
• Dekatlon: 8358 puan Austra Skujytė (Litvanya) 14-15 Nisan 2005 Columbia, ABD

Atletizmde koşular Konulu Video

Değerli arkadaşlar atletizmde koşular ı kısaca, genel hatlarıyla ve teknik terimlere boğmadan anlatmaya çalıştım. Umarım faydalı bir yazı olmuştur. Bütün dallarıyla atletizm hakkında genel bilgi sahibi olmak isterseniz “Atletizm Nedir” yazıma göz atabilirsiniz.

Diğer spor branşları için buradan Spor eğitim kategorisine ulaşabilirsiniz. Bu spor hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek istiyorsanız buradan Türkiye Atletizm Federasyonu resmi sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Görüş ve önerilerinizi yorumlar kısmına yazarak katkıda bulunabilirsiniz. Başka yazılarda buluşmak dileğiyle…

Şu yazılara da göz atabilirsiniz.

Atletizm Nedir

Atletizmde Atmalar ve Rekorlar

Atletizmde Atlamalar ve Rekorlar