Oryantiring nedir ? Oryantiring kuralları nelerdir ? Oryantiring sporu nasıl yapılır ?
Değerli arkadaşlar bu yazımda sizlere oryantiring hakkında kısaca bilgiler sundum. Teknik terimlere boğulmadan oryantiring kurallarını genel hatlarıyla bilmeniz için yeterli bir yazı.
İçerik
Oryantiring Nedir
Doğa ile iç içe ve günlük yaşamın stresinden uzaklaşarak keyifli zaman geçirilebilecek bir spor branşıdır. Kondisyon, dikkat ve harita okuma alanlarındaki becerileri geliştirmeye imkân veren oryantiring sporunun detaylarına birlikte bakalım.
1800’lü yıllarda İsveç’te ortaya çıkan oryantiring, zamana karşı yarışan yarışmacıların, pusula ve harita yardımıyla hedefleri bulduğu bir spor branşıdır.
Oryantiring müsabakasında amaç araziye yerleştirilmiş hedefleri en kısa sürede bulup parkuru tamamlamaktır. Pusula ve harita eşliğinde, değişik arazi koşullarında gerçekleştirilen bu sporun birçok farklı uygulaması vardır.
Oldukça keyifli bir parkur sporu olan oryantiring, başlangıç seviyesinde harita ile arazide hareket edebilme kabiliyetini geliştirir. İlerleyen süreçte parkurlar zorlaştıkça harita okuma ve rota planlama becerini arttırırken, genel kondisyonun da gelişmesine katkı sağlar.
Oryantiring yarışları haritası olan kapalı ve açık her türlü alanda gerçekleştirilebilir. En sık tercih edilen oryantiring alanları ormanlar, parklar, spor salonları ve kampüslerdir.
Oryantiring için haritası hazırlanmış alanlar oryantiring sahası veya oryantiring salonu olarak isimlendirilir. Bu haritalar Uluslararası Oryantiring Federasyonu (IOF) tarafından belirlenmiş kriterlere uygun çizilir.
Oryantiring Kuralları Nelerdir
Oryantiringde sporcular kendilerine verilen yarışma bölgesinin haritasında belirtilmiş hedeflere sırasıyla ve en kısa sürede ulaşmaya çalışırlar. Kontrol noktalarında turuncu-beyaz bayraklar bulunur. Yarışmacılar bayrağın yanındaki zımbayı ellerindeki fişe basarak kontrol noktasına ulaştıklarını kanıtlarlar.
Bazı yarışmalarda zımba ve kontrol kartı yerine elektronik bir sistem de kullanılmaktadır. İki hedef arasında hangi yolu izleyeceğine yarışmacı kendi karar verir. Amaç hedefleri en kısa sürede tamamlamaktır. Tüm hedeflere ulaşamayanlar genellikle diskalifiye edilir.
Yarışmacıların birbirini izlememesi için genellikle birkaç dakika arayla çıkış verilir. Yarışmacılar parkur boyunca karşılaşsalar dahi birbirlerini izlemeleri yasaktır.
Oryantiring yarışı başlamadan önce organizatörlerin yapması gereken bazı ön hazırlıklar vardır. İlk olarak hedefler parkura yerleştirilir. Yerleştirilen oryantiring hedefleri harita üzerinde gösterilir ve hedeflerin yer aldığı noktaların özellikleri haritalarda belirtilir. Daha sonra katılımcılara harita ve kontrol kartları dağıtılır. Ekipmanlarını alan sporcular hedefleri kendilerine belirtilen sıra ile bulmak için parkura başlar.
Saha ve Ekipmanı
Saha : En sık tercih edilen oryantiring alanları ormanlar, parklar, spor salonları ve kampüslerdir. Oryantiring için haritası hazırlanmış alanlar oryantiring sahası veya oryantiring salonu olarak isimlendirilir. Bu haritalar Uluslararası Oryantiring Federasyonu (IOF) tarafından belirlenmiş kriterlere uygun çizilir.
Oryantiring Haritası : oryantiring yarışmasının yapılacağı arazi koşullarının özel renk ve sembollerle gösterildiği topografik bir haritadır. Uluslararası standart olarak kabul edilen 1/15,000 ve 1/10,000 ölçekli haritalarda, üçgen işareti parkurun başlangıç noktasını, iç içe çizilmiş yuvarlak işaretler ise bitiş noktasını gösterir. Harita üzerinde bulunan her bir daire ise kontrol noktalarını göstermektedir.
Pusula : Haritanın doğru yorumlanması amacıyla yaygın olarak kullanılmakla birlikte zorunlu değildir. Gerek tecrübeli gerekse acemi sporcuların sadece harita ile oryantiring yapması mümkündür. Oryantiring pusulaları haritayla birlikte kullanılabilmesi için şeffaf tabanlı yapılırlar. Parmak pusulası tek elde harita ile taşınabilmesi için parmağa takılabilen pusula tipidir.
Kıyafet : Kolay kuruyan sentetik kumaşlar tercih edilir. Kolların ve özellikle bacakların çalı ve dikenlerden korunması için uzun kollu tişört ve pantolon giyilir. Böylece doğada bulunan kene gibi zararlı böceklerin ısırmasına karşı da koruma sağlanır. Çalı ve dikenlerden daha iyi korunmak için tozluk da kullanılabilir.
Ayakkabılar : Koşuya uygun ve zemini iyi tutan herhangi bir spor ayakkabısı kullanılabilir. Oryantiring için özel üretilen çivili ayakkabılar da bulunmaktadır.
Oryantiring Disiplinleri Nelerdir
Uluslararası Oryantiring Federasyonu (OF) tarafından da kabul edilmiş koşu, patika, dağ bisikleti ve kayak türleri olmak üzere 4 farklı disiplinde yarışmalar düzenlenmektedir. (Foot-O, Ski-O, Trail-O ve Mtb-O )
Bunların dışında atlı oryantiring, kano ile oryantiring, tırmanış oryantiringi, motosikletle oryantiring, suda oryantiring ve ATV ile oryantiring gibi resmi olmayan disiplinlerde de yarışmalar düzenlenir.
Foot-O, en yaygın olan oryantiring türü olup koşarak veya yürüyerek gerçekleştirilir. Foot-O disiplini yarışlarında herhangi bir araçtan yardım alınması yasaktır.
Ski-O ise kayak ile gerçekleştirilen oryantiring çeşididir. Kuzey disiplini ile yapılan bu müsabakalar genellikle kış aylarında yoğun kar yağışı alan Kuzey Avrupa ülkelerinde tercih edilir.
Trail-O disiplini de engeli olmayan ve engelli sporcuların katılabildiği, parkur bitirme süresinin önemli olmadığı patika oryantiringidir. Harita bilgisi ve haritayı hızlı okuma becerilerinin öne çıktığı bu disiplin oldukça fazla ilgi görür.
Dağ bisikleti oryantiringi olan Mtb-O, çoğunlukla ormanlık arazi kesimlerinde düzenlenir. Hedeflere bisiklet ile gidilmesi gereken bu disiplinde bisikletinden ayrılan katılımcılar diskalifiye olur.
Oryantiring Türleri Nelerdir
Oryantiring türleri yarışların mesafesine, yapıldığı alana, zamana ve katılımcılara göre değişiklik gösterir.
Uzun mesafe oryantiringi, ormanlık alanlarda gerçekleştirilen ve dayanıklılığın ön plana çıktığı yarışlar olup elit kategoriler için yarışı kazanma süresi 90 dakikadır.
Orta mesafe oryantiringi ise yine ormanlık alanlarda yapılan ve teknik oryantiring bilgisinin yoğun olarak kullanıldığı müsabakalardır. Orta mesafe oryantiring yarışlarında elite kategori bitirme süresi 30-35 dakikadır.
Sürat oryantiringi de şehirlerde organize edilen ve hızlı karar verme becerisine dayanan yarışlardır. Sürat oryantiringi yarışlarında elit kategori sporcuların parkuru 12-15 dakika içerisinde tamamlaması gerekir.
Orta mesafede planlanan bayrak oryantiringi müsabakalarında üçer kişilik erkek veya kadın takımları birbiriyle yarışır. Parkura çıkan yarışmacıların toplam sürelerine göre takımlar sıralanır.
Karma bayrak oryantiring yarışlarında ise iki erkek ve iki kadından oluşan takımlar şehir içerisinde oluşturulan sürat parkurunda koşar. Sporcuların çıkışları kadın, erkek, erkek ve kadın sırasıyla yapılır. Bunların dışında gece oryantiringi, skor oryantiringi ve park oryantiringi gibi pek çok değişik oryantiring türü de vardır.
Oryantiring Tarihi Gelişimi
Oryantiring kelimesi, İngilizce “orienteering” kelimesi aracılığıyla, İsveççe “orientering” kelimesinden dilimize geçmiştir.
İlk resmî faaliyet 1918’de İsveç’te Albay Ernst Killander tarafından yapıldı. O tarihten sonra ilgi hızla arttı ve ülkedeki en yaygın sporlardan biri halini aldı.
Uluslararası Oryantiring Federasyonu 1961 yılında kuruldu. Oryantiring günümüzde pek çok ülkeye yayılmış bir kitle sporudur. İsveç’teki O-ringen faaliyeti her yıl onbinlerce sporcuyu bir araya getirmektedir.
Türkiye’de Oryantiring
Türkiye’de oryantiring, 1970’lerden beri silahlı kuvvetlere bağlı kurumlar ve diğer kamu kurumları bünyesinde yapılmaktadır. 1999’da İstanbul ve Ankara’da halka açık oryantiring grupları kurulmuş ve faaliyete başlamıştır.
Türkiye’de resmî örgütlenme çalışması 2001 yılında başlamış ve 2002 yılında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Dağcılık Federasyonu’na bağlı Oryantiring Asbaşkanlığı kurulmuştur. Asbaşkanlık 2004 yılında İzcilik Federasyonu’na bağlanmıştır.
2006 yılında bir Oryantiring Federasyonu kurulması kararı alınmış olup, 28 Mart 2006 tarihinde İzcilik Federasyonu’nundan ayrılan Oryantiring, 19 Haziran 2006 tarihinde kurulan Oryantiring Federasyonu‘na bağlanmıştır. 2006 yılının son dönemlerinde özerliğini isteyen Federasyon, 2007 mart ayında birinci genel kurulunu yaparak özerk federasyon olmuştur.
Türkiye’deki en önemli oryantiring faaliyeti, uluslararası katılıma sahne olan İstanbul 5 Gün yarışmalarıdır.
Değerli arkadaşlar oryantiring sporunu genel hatlarıyla anlatmaya çalıştım. Umarım faydalı bir yazı olmuştur.
Diğer spor branşları için buradan Spor eğitim kategorisine ulaşabilirsiniz. Bu spor hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek istiyorsanız buradan Türkiye Oryantiring Federasyonu resmi sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Görüş ve önerilerinizi yorumlar kısmına yazarak katkıda bulunabilirsiniz. Başka yazılarda buluşmak dileğiyle…
