Ofsayt nedir, ofsayt kuralı neden var …!!!???
Değerli arkadaşlar bu yazımda sizlere futbolda ofsayt kuralı hakkında detaylı bilgiler sundum. Teknik terimlere boğulmadan futbolda ofsayt kuralını genel hatlarıyla bilmeniz için yeterli bir yazı. Yazının sonunda videolu anlatımı izleyebilirsiniz.
Ofsayt Nedir
FIFA Genel Sekreteri Urs Linsi imzasıyla ülke federasyonlarına gönderilen 968 nolu sirkülere göre ofsayt;
Bir hücum oyuncusunun Kafasının, vücudunun veya ayağının herhangi bir bölümünün rakibin kale çizgisine toptan ve sondan ikinci rakipten daha yakın olduğu anlamına gelmektedir.
Topun ayaktan çıktığı anda, top kaleye sondan ikinci rakipten daha yakınsa “Son adam” tabiri top için geçerli olur.
Kollar bu tanıma katılmamıştır. Futbol baş, vücut ve ayaklarla oynanır. Eğer bunlar rakibin kale çizgisine yakınsa orada potansiyel bir avantaj vardır. Yalnızca kollar rakibin ilerisindeyse, kazanılacak bir avantaj yoktur.
Sadece ofsayt pozisyonunda bulunmak bir ihlal değildir.
Oyuncu şu pozisyondayken ofsayttadır;
- Karşı takımın kale çizgisine toptan ve sondan ikinci rakip oyuncudan daha yakın olduğu durum
Oyuncu şu pozisyonlarda ise ofsayt değildir;
- Kendi yarı sahasındaysa,
- Sondan ikinci rakip oyuncuyla aynı hizadaysa
- Kale ile arasında oyuncu olmamasına rağmen topun arkasındaysa.
- Ofsayt pozisyonunda olmasına rağmen, top rakip oyuncuların herhangi birinin müdahalesi sonucu kendisine gelirse
Ofsayt pozisyonundaki bir oyuncu, topun takım arkadaşına dokunduğu veya takım arkadaşının topla oynadığı anda hakemin kanaatine göre:
- Oyuna müdahale ederek,
- Rakibe müdahale ederek,
- Bulunduğu pozisyondan avantaj elde ederek aktif oyuna dahil olursa ofsayt olarak cezalandırılır.
Şu durumlarda ofsayt olmaz:
- Taç atışı
- Köşe vuruşu
- Kale vuruşu
Kural İhlali Nedeniyle Verilen Ceza;
- Hücum yapan takımın bir oyuncusu ofsayttaysa karşı takıma endirekt serbest vuruş verilir ve vuruş ihlalin olduğu noktadan kullanılır.
Ofsayt Kuralı Neden Var ?
Konu ofsayt olunca, futbolla ilgili olmayanların sorduğu ilk soru; amaç gol atmaksa ofsayt neden var ?
Bu sorunun cevabı öyle kolay verilecek bir cevap değildir. Genellikle futboldan anladığını iddia edenler tarafından verilen cevap “ofsayt kuralı olmazsa forvetler kale önünde bekler, oyunun mesafesi genişler dolayısıyla seyir zevki olmaz” şeklindedir.
Bu yorum elbette doğrudur ancak sadece bu kadar değil. Ofsayt kuralının varlık sebebini anlamak futbol kültürüyle yoğrulmuş olmayı gerektir. Şimdi isterseniz “ofsayt kuralı neden var” sorusunun cevabını bulmak için futbolun tarihine daha doğrusu bu kuralın tarihine kısa bir yolculuk yapalım.
1800’lerin başlarında İngiltere’de bulunan özel okullar bünyesinde futbol ve rugby karışımı bir oyun oynandığı bilinmektedir. Futbolun temelini oluşturan da işte bu oyundur.
Dönemin önemli okullarından temsilciler 1848 tarihinde bir araya gelerek ilk kez bu oyunun kurallarını belirleyen ve Cambridge Rules (Cambridge Kuralları) adıyla anılan bir dizi kuralı benimsediler.
Bu kurallar okullarda ilan edildiğinde futbolun ilk yazılı kuralları olarak terihe kayıt düşülmüş oldu.
Orijinal kopyası bulunmayan Cambridge Kuralları, futbolu rugbyden ayırarak, topu eline alarak koşmanın yasaklaması, sadece havadan ya da oyuncunun kendi ayağından seken topları elle tutmaya izin veriyor olması nedeniyle, modern futbola geçiş olarak kabul edilir.
Cambridge Kuralları’nı bu kadar özel yapan ise topla son oynayan oyuncu ile kale arasında 4 savunmacının bulunması yani ofsaytın yer almasıdır.
Peki Neden Bu Kurala İhtiyaç Duyuldu !
1800’lerin başında futbol oynarken, rakip kalenin önünde bekleyip, koşmadan gol atan “beleşçiler” türedi.
Ancak futbolda gol atmanın bu kadar kolay olmaması gerekiyordu ve doğası gereği efor sarfedilmeliydi üstelik rakip kalenin önünde beklemek de “hile” kabul ediliyordu.
Bu oyunun amacı gol atmaksa, bu kadar sinsice yapılamazdı.
Rakibe gol atılacaksa bu tamamen “mertçe” yapılmalıydı ve rakibin savunmada oyuncuları yokken atılan bir gol hüner sayılmazdı.
Eğer, 3’ten fazla rakip oyuncu yoksa, kaleye doğru pas veremezdiniz, topu kaleye kadar sürmek durumundaydınız, paslaşarak kaleye gitmek yasaktı.
1863 yılında, futbolun ilk resmi yazılı kuralları koyulurken işte bu geleneklerde yazılı hale getirildi ve ofsayt “en az 3 oyuncu” olarak yer aldı.
Jonathan Wilson, Futbol Taktikleri Tarihi kitabında Ofsaytın tarihine dair şöyle bir yorum yapar:
“Topun ayakla sürüldüğü oyunun hakim olması, daha çok ofsayt kuralının öncüsü Altıncı Kural yüzündendi: ‘Bir oyuncu topa vurduğunda, kendisiyle aynı takımdan biri rakibin gol çizgisine daha yakınsa oyun dışıdır ve oyuna dahil oluncaya kadar ne kendisi topa dokunabilir ne de herhangi bir şekilde başkasının bunu yapmasını engelleyebilir.’ Kısacası, paslar ya yanlara ya da geriye doğru olmak zorundaydı; bir İngiliz erkeği doğrudan hedefe hareket etmenin şüphe uyandırıcı bir şekilde kurnazca ve erkeklik dışı olduğuna inandığından aksi asla kabul edilemezdi.”
Özet olarak;
Rakip, savunmada yeteri kadar güçlü değilse, topu ayağında tutan oyuncu tek başına kaleye kadar gider, kaleye doğru pas vermek “erkekliğe sığmaz”!
Ofsaytın Değişimi
Ofsayt kuralı Cambridge’de “3’ten fazla oyuncu” olma şartını koymuştu. 1863’te FA’nın kurallarında topun ilerisinde kalan tüm oyuncular ofsayt kabul ediliyordu. 1866’da “en az 3 oyuncu” olarak değiştirildi. Bu kurallarda, ofsayttaki oyuncu oyun dışı kabul ediliyordu ve rakip oyuncu topa dokunduktan sonra yeniden oynayabiliyordu.
Kural, 1925’te 2 oyuncuya indirildi. 1990’da bugünkü haline geldi; “Rakip kale çizgisine toptan ve sondan ikinci rakip oyuncudan daha yakın olan oyuncu ofsayttır.”
Ancak kural detaylandırıldıkça işler karmaşıklaşmaya başlamıştı.1995’te kurala pasif ofsayt yani topla oynama niyeti olmayan oyuncu eklendi.
2005’te, gol atmanın yasak olduğu el ve kolun ofsaytta sayılmamasına karar verildi, sonrasında bu karar değişse de 2018’de yeniden eklendi.
Ofsaytın son hali ise VAR ile topun oynandığı son anın kamera görüntüsü üzerinden bilgisayar ile ölçüm yapılarak “ayak parmak ucunun 1 cm önde olmasına” kadar geldi.
Gelenekçi İngilizler için bugünkü ofsayt, kuralın var olma nedenine aykırıdır.
Değerli arkadaşlar futbolda ofsayt kuralını kısaca, genel hatlarıyla ve teknik terimlere boğmadan anlatmaya çalıştım. Umarım faydalı bir yazı olmuştur. Ayrıntılı bilgi sahibi olmak isterseniz buradan Türkiye Futbol Federasyonu resmi sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Diğer branşlarla ilgili yazılarıma buradan ulaşabilirsiniz. Spor branşlarıyla ilgili videolar için Spor & Eğitim kanalını ziyaret edebilirsiniz. Görüş ve önerilerinizi yorumlar kısmına yazarak katkıda bulunabilirsiniz. Başka yazılarda buluşmak dileğiyle…
